Inloggen
Wat is faalangst?
Iedereen is wel eens gespannen voor een presentatie of bang dat een examen niet goed gaat. Het is heel normaal om in situaties waarin je moet presteren zenuwachtig te zijn. Wanneer je last hebt van faalangst is er op dat soort momenten sprake van te veel spanning. Je kunt dan niet meer goed functioneren en je ervaart overmatig veel stress. Iedereen kan last hebben van faalangst, maar het komt vooral veel voor bij studenten en werknemers: ongeveer 10% van de werkenden en bijna 23% van de studenten heeft last van faalangst.
Soorten faalangst
Hoe je reageert op en omgaat met angst kan per persoon verschillen. Bij faalangst maken we onderscheid tussen actieve en passieve faalangst. Ook kun je last hebben van een mix van deze twee vormen.
Actieve faalangst
De actieve faalangst hangt samen met de vechtreactie. Dit houdt in dat je extra hard gaat werken om te voorkomen dat je gaat falen. Je bent dan erg gericht op succes en wil ervoor zorgen dat alle details kloppen.
Dit kan heel stressvol en vermoeiend zijn. Er zit namelijk een limiet aan wat je hersenen kunnen opslaan, of wat je kunt leren in een bepaalde tijd. Vergelijk het met een spons, ook die kan op een gegeven moment niet meer water opnemen.
In plaats van extra hard te werken, kun je daarom bij actieve faalangst beter vijftien tot dertig minuten rust nemen. Laat bijvoorbeeld de hond uit, ga sporten of lees een boek. Als je later weer verder gaat, heb je weer een frisse blik die nieuwe inzichten geeft en beter informatie opslaat. Misschien denk je dan: aha, zo moet het!
Kenmerken actieve faalangst:
- Probeert alles zoveel mogelijk onder controle te krijgen en te houden.
- Een hele avond doorwerken (en regelmatig veel te laat naar bed gaan).
- Blijven hangen in details (en niet verder komen).
- Moeite om te ontspannen.
- Sociaal contact afzeggen (of verwaarlozen).
- Bij actieve faalangst is het niet direct zo dat men feitelijk slechter presteert.
Passieve faalangst
De passieve variant hangt meer samen met de vlucht- en bevriesreactie. Hierbij ga je spannende situaties zo veel mogelijk vermijden. Je gaat dan bijvoorbeeld taken uitstellen, dagdromen of afdwalen op het internet.
Uitstelgedrag is een van de belangrijkste kenmerken van passieve faalangst. Veel mensen verwarren uitstelgedrag met lui zijn of met een gebrek aan doorzettingsvermogen. Maar dat klopt niet; het is een manier van je hersenen om je te beschermen. Stel je voor: je wil beginnen met leren, maar het eerste wat in je opkomt is: straks lukt het mij weer niet om alles te onthouden. Om je te beschermen tegen deze nare gedachte zorgen je hersenen ervoor dat je je op andere dingen focust. Het probleem is alleen dat de taak niet verdwijnt. Het onrustige gevoel zal alleen maar groter worden hoe langer je het uitstelt.
De tip tegen uitstelgedrag klinkt misschien te simpel, maar is niet minder waar: begin! Vaak helpt het om gewoon met een klein onderdeel of stukje te beginnen. Door te beginnen verken je de taak en rol je er langzaam verder in. Misschien valt het uiteindelijk mee, of ben je zo twee uur verder zonder dat je het had verwacht van tevoren.
Kenmerken passieve faalangst
- Vermijden van bepaalde situaties
- Moeite met beginnen aan taken
- Op zeker spelen, bang om nieuwe dingen te proberen
- Vaak afgeleid
- Presteert vaak minder dan je eigenlijk zou kunnen
- Voor de buitenwereld is je probleem zelden zichtbaar
Hoe kom je van faalangst af?
Faalangst is voor iedereen die er last van heeft heel vervelend. Als je merkt dat het je belemmert op school, op het werk of in je dagelijkse leven, is het verstandig om er actief iets mee te gaan doen. Beginnen met werken aan je faalangst hoeft gelukkig niet ingewikkeld te zijn. Ons online programma Faalangst is een laagdrempelige manier om zelfstandig met je faalangst om te leren gaan. Aan de hand van vier trainingen ga je in dit programma aan de slag met situaties die jou in je werk, op school of in het dagelijkse leven belemmeren. De eerste stappen van de training zijn gratis zodat je kunt zien of de training bij je past.
Ben je als onderwijsinstelling of werkgever op zoek naar de mogelijkheden van deze en andere programma’s van Gezondeboel? Vraag dan gratis een proefaccount aan!